Πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Ο κορωναϊός έχει θέσει τον πλανήτη σε καραντίνα και τα κράτη του κόσμου προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με διάφορα μέτρα προστασίας της υγείας, ενώ παράλληλα να σταματήσουν την πανδημία. Οι πολίτες καλούνται να παραμείνουν κλειδωμένοι στα σπίτια τους για να σταματήσει η περεταίρω εξάπλωση του ιού και η οικονομία φαίνεται πως θα δεχθεί ένα ισχυρό «χαστούκι».
Αναμεταξύ των μέτρων της κυβέρνησης και του πανικού των πολιτών, βρίσκονται οι επιχειρήσεις. Άλλες έστειλαν τους υπαλλήλους τους με τον απαραίτητο εξοπλισμό σπίτι, άλλες «πάγωσαν» τις εργασίες τους και άλλες συνεχίζουν τη λειτουργία τους τηρώντας τις κρατικές οδηγίες. Στα επιχειρηματικά manuals, αυτό ονομάζεται κρίση. Και η κάθε εταιρεία καλείται να την αντιμετωπίσει όπως αυτή ξέρει και μπορεί καλύτερα.
Στην ergodotisi αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μια σειρά από blog posts, με θέμα το πως αντιμετωπίζει η ηγεσία της κάθε εταιρείας αυτή την κρίση, με σκοπό από τη μία να μοιράσουμε γνώση ανάμεσα στις εταιρείες συμβάλλοντας έτσι, όσο γίνεται βέβαια, στην καλύτερη πλεύση τους ανάμεσα σε αυτή τη φουρτούνα, και από την άλλη να δώσουμε βήμα για να σταλθούν τα απαραίτητα μηνύματα.
Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με το Food Industry μιας και είναι ένα Industry το οποίο πλήγηκε μεν, συνεχίζει τις εργασίες του δε, μέσω υπηρεσιών delivery και takeaway. Αρχή, κ. Χρήστος Κοζάκος και Pizza Mia.
Ποιος είναι ο Χρήστος Κοζάκος
Του Χρήστου δεν του αρέσει να περιαυτολογεί. Είναι άνθρωπος που θα σου ανοίξει από την πρώτη στιγμή την καρδιά του λες και είστε φίλοι χρόνια τώρα, σιχαίνεται τη λέξη υπάλληλος και θεωρεί τους εργαζόμενους στην Pizza Mia συνεργάτες, αν όχι οικογένεια. Κατέβηκε «με λίγα» στη Λεμεσό από τα Λεύκαρα πριν 25 χρόνια, όπως ο ίδιος με χαμόγελο θυμάται, και ξεκίνησε να εργάζεται ως ντελιβεράς μερικής απασχόλησης στην Pizza Mia Λινόπετρας. Του άρεσε η δουλειά και ήθελε να επεκτείνει τις γνώσεις του, μαθαίνοντας και να φτιάχνει τις πίτσες, εκτός του να τις παραδίδει. Σιγά-σιγά πέρασε από όλα τα πόστα. Οι συγκυρίες το έφεραν και όταν ο τότε ιδιοκτήτης της Pizza Mia στην Κολωνακίου αποφάσισε να πουλήσει την επιχείρηση, ο Χρήστος πήρε την απόφαση να την αγοράσει. Δημιούργησε το εστιατόριο, τα χρόνια πέρασαν. Πρόσφατα, όταν ο ιδιοκτήτης του franchise της Pizza Mia αποφάσισε να το πουλήσει, ο Χρήστος το αγόρασε, κι έτσι έγινε από ντελιβεράς πριν δύο δεκαετίες, ο ιδιοκτήτης του franchise της Pizza Mia σήμερα.
Χρήστο, ποιες είναι οι αξίες της Pizza Mia;
Για μένα οι αξίες της εταιρείας μου είναι τα άτομα μου. Τι εννοώ; Τους ανθρώπους που εργάζονται στην Pizza Mia τους οποίους βλέπω σαν οικογένεια, τους προμηθευτές μου και φυσικά ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ τους πελάτες μου. Τους σέβομαι, τους εκτιμώ και η φιλοσοφία μου είναι να προσφέρω περισσότερα από όσα πληρώνουν, value for money δηλαδή, ενώ δεν διαπραγματεύομαι καθόλου την ποιότητα των φαγητών μου. Γι’ αυτό θεωρώ πως μας αγάπησε και μας εκτίμησε ο κόσμος και είμαστε 25 χρόνια στην αγορά.
Ήξερες ότι αυτό που ερχόταν (κορωναϊός) είναι μεγάλο;
Ειλικρινά, ποτέ μα ποτέ δεν πίστευα ότι αυτή η αρρώστια από μια περιοχή της Κίνας θα κατέληγε σε ένα πράγμα όπως τον «Παγκόσμιο Πόλεμο» και να μας φτάσει σε σημεία να κλείνουμε αεροδρόμια!
Πότε αποφάσισες ότι ήταν καιρός να λάβεις μέτρα;
Τη μέρα που βγήκαν και μίλησαν για περιοριστικά μέτρα, αν δεν κάνω λάθος ήταν Σάββατο, και είχαν πει ότι μέχρι 75 άτομα δικαιούνται να βρίσκονται σε ένα χώρο, αντιλήφθηκα ότι τα πράγματα είναι άσχημα – και θα γίνουν ακόμη χειρότερα. Λόγω της εμπειρίας του 2013, έμαθα να παίρνω μέτρα την ίδια ώρα. Είμαι των αποφάσεων, δεν περίμενα να δω τι θα γίνει. Την επόμενη μέρα έκανα ένα meeting με όλο το προσωπικό. Εκεί, κάτσαμε να δούμε τι μέτρα θα λάβουμε.
Τι μέτρα εφάρμοσες;
Όσοι ανήκαν στις ευπαθείς ομάδες, όσοι είχαν μωρά να φροντίσουν αλλά και όσοι απλά φοβούνταν, η εταιρεία τους έδωσε την επιλογή να φύγουν με άδεια (μετ’ απολαβών). Ο τρόπος που δουλεύω εγώ είναι ίσως εντελώς διαφορετικός από άλλες επιχειρήσεις. Δεν έχω τίποτα κρυφό. Τα άτομα μου γνωρίζουν τα πάντα, γι’ αυτό και πήραμε συλλογικά τις αποφάσεις και τα μέτρα που θα εφαρμόσουμε. Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε μόνο με delivery και take away και μόνο με προσωπικό ασφαλείας, έστω και αν είμαστε short σε προσωπικό. Γνώμονας μου είναι να έχουν όλοι δουλειά και όλοι τέλος της ημέρας να πάρουν κάποια λεφτά στο σπίτι για να μπορέσουν να ζήσουν τις οικογένειες τους και τα μωρά τους, γι’ αυτό δουλεύουμε μια με μια. Άρα με αυτό τον τρόπο όλοι τέλος της εβδομάδας θα έχουν ένα εισόδημα να πάρουν σπίτι.
Τι σε δυσκολεύει περισσότερο σε αυτή την κατάσταση;
Το πρώτο είναι ότι είδα τα εστιατόρια μου ερειπωμένα. Δεν τα είχα ξαναδεί έτσι ποτέ στη ζωή μου… Ούτε ένα πλάσμα μέσα, οι καρέκλες ανάποδα. Αυτό με πονά. Το δεύτερο είναι ότι, επειδή είμαστε οικογένεια στην Pizza Mia, γνωρίζω και τα προσωπικά τους και έχω την έγνοια τους συνέχεια. Ελπίζω και η κυβέρνηση να φανεί αντάξια των υποσχέσεων της σχετικά με τα μέτρα βοήθειας που ανακοίνωσε.
Πως επικοινώνησες τα μέτρα και ποια ήταν η αντιμετώπιση των εμπλεκομένων;
Συλλογικά πήραμε όλες τις αποφάσεις. Είχα στείλει email σε όλους τους συνεργάτες και προμηθευτές μου να τους ενημερώσω ότι από Δευτέρας, οποιαδήποτε παραγγελία έρχεται στο κατάστημα, θα πληρώνονται ΟΛΟΙ cash. Εάν δεν το κάνουμε αυτό, δεν θα μπορέσουμε να ζήσουμε όλοι. Έχουν και αυτοί το δικό τους προσωπικό και τις δικές τους υποχρεώσεις.
Μου είπαν «μάστρε μου, δεν θέλουμε λεφτά…»
Από την πλευρά του προσωπικού, για να σου δώσω να καταλάβεις, ήρθαν οι ίδιοι και μου πρότειναν λύσεις που ήταν εις βάρος τους, γιατί η έννοια τους ήταν η δουλειά! Με συγκίνησαν άτομα που ήρθαν και μου είπαν «μάστρε μου, δεν θέλουμε λεφτά». Ήταν όλοι πολύ συνειδητοποιημένοι. Δεν το περίμενα, έπαθα σοκ. Μου είπαν «πρέπει να αντέξει το σπίτι μας (η Pizza Mia) γιατί αύριο εμείς πού θα πάμε; Εάν δεν αντέξεις εσύ και η δουλειά, εμείς αύριο δεν θα έχουμε σπίτι». Έζησα πράγματα σοκαριστικά και νιώθω πολύ τυχερός που έχω τέτοια άτομα γύρω μου. Είναι αυτοί που μου δίνουν δύναμη και ΔΙΠΛΗ ευθύνη απέναντι τους. Γιατί αυτοί πήρανε μέτρα –που δεν συμφώνησα- που ήταν δραστικά εναντίων τους, ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥΣ.
Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα για την εταιρεία, αυτή τη στιγμή;
Να αντέξουμε. Να επιβιώσουμε αυτές τις δύσκολες στιγμές και τους δύσκολους καιρούς που θα έρθουν. Και εμείς, και οι οικογένειες μας, και γενικά όλοι. Αν το κράτος φανεί αντάξιο στις υποσχέσεις που έδωσε, στο τέλος της ημέρας θα αντέξουμε.
Είναι ουτοπία να νομίζουμε ότι δεν θα ακολουθήσουν πολύ δύσκολοι καιροί
Κάποιες προβλέψεις για το μέλλον;
Το μέλλον νομίζω θα είναι πολύ, πολύ χειρότερο από το 2013. Είναι ουτοπία να νομίζουμε ότι δεν θα ακολουθήσουν πολύ δύσκολοι καιροί. Η Κύπρος πουλά τον ήλιο της και εμείς βασιζόμαστε στον τουρισμό, ο οποίος έχει πληγεί. Επίσης, η Κύπρος βασίζεται και στις επενδύσεις. Αρκετός κόσμος που είχε αρκετά λεφτά, «χαθήκαν». Επενδύσεις ακυρώθηκαν. Τρομερές ζημιές. Μακάρι να αντέξουμε και να πάθουμε όσο το δυνατόν λιγότερο κακό.
Εγώ ετοιμαζόμουν –και είμαι ακόμη στις διεργασίες– να ανοίξω κατάστημα στη Λάρνακα. Ενοικίασα μαγαζί, αρχίσαμε τις διεργασίες, ΔΕΝ ΤΟ ΠΑΓΩΣΑ. Συνεχίζουμε κανονικά, το μόνο που αλλάξαμε είναι το χρονοδιάγραμμα. Δεν το σταμάτησα και ούτε θα το σταματήσω. Είναι και αυτό ένα μέτρο που πήραμε, να ανοίξουμε καινούριο κατάστημα σε καινούρια αγορά και με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσουμε να έχουμε δουλειά για να μην υποχρεωθούμε να σταματήσουμε άτομα. Επίσης, είχα ξεκινήσει και τις διαδικασίες για Πιστοποιήσεις ISO 9000 και ISO 20000. Ούτε αυτά τα πάγωσα. Όλος ο κόσμος πρέπει να λειτουργήσει με αυτό το φακό, γιατί αν πούνε ότι βάζουν μια τελεία και σταματούν, σταματά η ζωή. Έχουμε ήδη ένα στοπ, δεν χρειαζόμαστε άλλο, τα πλάνα δεν πρέπει να σταματήσουν.
Νομίζεις ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά αν υπήρχε κάποια διαφορετική προσέγγιση;
Δεν είναι ώρα να βρούμε τα λάθη, είναι ώρα να βρούμε τις λύσεις. Είναι πολύ δύσκολο να πολεμάς έναν αόρατο εχθρό. Ζούμε πράγματα πρωτόγνωρα. Άρα ούτε είχαμε και την εμπειρία. Αν μπορώ να πω ένα πράγμα, που ίσως κάποιος έπρεπε να το δει, είναι να γινόταν ένας καλύτερος έλεγχος στα αεροδρόμια. Αν γινόταν αυτό, ίσως, ίσως, δεν ξέρω. Είναι αυτό που είπα πριν, ότι δεν πίστευα ότι μια μικρή Κύπρος θα μπορούσε να επηρεαστεί τόσο πολύ από έναν ιό στην Κίνα και να κινδυνεύουν ζωές.
Όλοι πρέπει να νοιαστούν για τον άλλο, για να ζήσουμε όλοι
Κάποιες συμβουλές σε άλλους επιχειρηματίες που ανήκουν είτε στον ίδιο είτε σε διαφορετικό κλάδο;
Να μην σταματήσουν τα project τους και να μην αγωνιστούν για τον εαυτό τους. Πρέπει όλοι να αγωνιστούμε για να διαφυλάξουμε τους ανθρώπους μας, την ομάδα μας, τον κόσμο μας, τους συνεργάτες μας. Επίσης, να μην εκμεταλλευτούν άτομα αυτές τις καταστάσεις. Πάντα θα έχει τέτοιους, ας είναι όμως όσο πιο λίγοι γίνεται. Εάν σκεφτούμε το εγώ μας, τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα. Το να ζήσω μόνος μου δεν μου λέει κάτι. Ούτε θέλω να ζω εγώ καλά και ο δίπλα μου να υποφέρει, δεν είναι λογική αυτή. Όλοι πρέπει να νοιαστούν για τον άλλο, για να ζήσουμε όλοι. Το απαιτεί ο καιρός να δείξουμε χαρακτήρα.
Σ.Σ. Η Pizza Mia αποφάσισε να δωρίσει στο Υπουργείο Υγείας έναν αναπνευστήρα και κυλίνδρους οξυγόνου. Ευχόμαστε, αυτό το παράδειγμα της εισφοράς στον κοινό σκοπό, να εμπνεύσει περισσότερες τέτοιες πρωτοβουλίες.
